Phì đại tuyến vú

Phì đại tuyến vú là bệnh lý lành tính ở nam giới, bệnh không gây nguy hiểm tính mạng nhưng ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý bệnh nhân, gây cảm giác lo lắng, tự ti, ngại tiếp xúc với người khác giới thậm chí không dám kiếm bạn tình, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vì tâm lí e ngại nên hầu như nam giới rất ngại đi khám nên không hiểu đầy đủ về bệnh lý này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn đọc tất cả thông tin về bệnh lý phì đại tuyến vú ở nam giới.

1. Phì đại tuyến vú ở nam giới là gì?Thế nào được gọi là phì đại tuyến vú?

Phì đại tuyến vú (gynecomastia) là tình trạng tăng kích thước tổ chức tuyến vú hoặc tổ chức mỡ ở nam giới.

Theo nghiên cứu của Niewohner, nếu đường dọc giữa của tuyến vú (tức đường kính của quầng tuyến vú) >2cm thì được coi là phì đại tuyến vú. Tuy nhiên theo Krause thì đường kính quầng vú này >3cm thì mới coi là phì đại tuyến vú.

Trước đây nhiều nghiên cứu cho rằng có hai dạng là :

• Phì đại tuyến vú thật là sự tăng sinh mô tuyến vú
• Phì đại tuyến vú giả là sự tích tụ, phát triển mô mỡ vùng vú

Tuy nhiên không có chứng cứ mô học tin cậy để phân biệt 2 dạng này nên thực tế hiện nay trên lâm sàng chỉ có tình trạng phì đại tuyến vú mà không còn phân biệt phì đại tuyến vú thật hay giả nữa.

Phì đại tuyến vú ở nam giới là bệnh lý lành tính

2. Dấu hiệu nhận biết phì đại tuyến vú

Phì đại tuyến vú là bệnh lý rất dễ nhận biết, có thể thấy rõ hoàn toàn bằng mắt thường và sau đây là một số dấu hiệu nhận biết bệnh lý phì đại tuyến vú cho nam giới:

• Tuyến vú tăng kích thước, núm vú nhô lên và quầng vú nở rộng ra, sẫm màu hơn
• Sờ vào thấy nhu mô tuyến vú mềm, nắn vào bệnh nhân càm giác hơi đau tức nhẹ
• Một số trường hợp thấy cảm giác khó chịu thường xuyên, cảm giác vướng ở quanh vú mà khó xác định điểm đau cụ thể
• Có thể gặp phì đại tuyến vú một bên hoặc cả hai bên
• Cần phân biệt trường hợp giả phì đại tuyến vú ở bệnh nhân béo phì bằng cách thăm khám kĩ sẽ thấy tổ chức mỡ lỏng lẻo không tập trung đơn thuần quanh quầng vú mà lan tỏa toàn bộ ngực

Đặc biệt cần lưu ý ung thư vú hoàn toàn có thể gặp ở nam giới. Vì vậy cần loại trừ bệnh lý ung thư vú. Trong trường hợp ung thư vú sẽ thấy cấu trúc vú có khối cứng chắc, lổn nhổn, bệnh nhân đau nhiều hơn, kèm theo nổi hạch nách hoặc hạch quanh vú, gầy sút cân.

3. Nguyên nhân gây phì đại tuyến vú ở nam giới

Phì đại tuyến vú ở nam giới có thể do rất nhiều nguyên nhân, tuy nhiên bản chất sâu xa là do sự mất cân bằng các nội tiết tố trong cơ thể nam giới, mô tuyến vú rất nhạy cảm với estrogen.

Nếu hormone nam (testosterone) chiếm ưu thế hơn hormon nữ (estrogen) thì tuyến vú sẽ teo lại, còn ngược lại thì tuyến vú sẽ phát triển. Điều này giải thích tại sao bình thường tuyến vú ở nữ giới thường phát triển hơn ở nam giới.

Nguyên nhân gây phì đại tuyến vú ở nam giới

Do vậy phì đại tuyến vú có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào ở nam giới nếu họ không kìm hãm được sự gia tăng hormone estrogen. Tất cả những nguyên nhân làm rối loạn sự cân bằng giữa hormone sinh dục nam giới và nữ giới. Tức là sự gia tăng estrogen ưu thế hơn testosterone đều gây nên tình trạng phì đại tuyến vú, gồm:

3.1 Ung thư tinh hoàn

Một số thể ung thư tinh hoàn tăng sản xuất estrogen dẫn đến tình trạng phì đại tuyến vú. Vì vậy trước khi điều trị tình trạng phì đại tuyến vú thì cần xác định được nguyên nhân cụ thể gây tình trạng này và trước hết cần loại trừ nguyên nhân do ung thư để điều trị căn nguyên gốc rễ của bệnh, tránh những biến chứng, xâm lấn di căn sang tổ chức xung quanh do ung thư gây nên.

3.2 Xơ gan, suy gan

Bình thường gan là tạng có nhiệm vụ chuyển hóa estrogen. Khi chức năng gan suy giảm estrogen không được chuyển hóa mà tích tụ lại dẫn đến nồng độ estrogen tăng vọt, gây mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể nam giới. Kết quả là gây phì đại tuyến vú.

3.2 Sau điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những ung thư thường gặp nhất ở nam giới. Điều trị bằng nội tiết tố là một trong những phương pháp điều trị đáp ứng tương đối tốt đối với loại ung thư này, nhưng do điều trị bằng liệu pháp hormone estrogen nên có tác dụng phụ là có thể làm tăng estrogen dẫn đến phì đại tuyến vú.

3.3 Một số bệnh lý khác

• Một số bệnh lý mạn tính như: suy thận, suy giáp, suy dinh dưỡng cũng gây phì đại tuyến vú
• Các bệnh lý về tinh hoàn như: tinh hoàn ẩn , chấn thương tinh hoàn, xoắn tinh hoàn, teo tinh hoàn… làm suy giảm nồng độ testosterone, dẫn đến hormone estrogen chiếm ưu thế hơn testosterone gây phì đại tuyến vú
• Tăng prolactine máu: Cường prolactine máu có thể gây ra phì đại tuyến vú, thường gặp trong các bệnh lý như u tuyến yên…

3.4 Lão hóa

Đây là một trong những nguyên nhân gây phì đại tuyến vú sinh lý ở nam giới. Khi nam giới lớn tuổi, sẽ có sự suy giảm chức năng các cơ quan, rối loạn sản xuất các hormone nội tiết tố, biểu hiện là sự suy giảm nồng độ testosterone, mặt khác độ nhạy của estrogen với tế bào đích lại tăng lên là những nguyên nhân dẫn đến tình trạng phì đại tuyến vú ở nhóm nam giới cao tuổi.

4. Các phương pháp điều trị phì đại tuyến vú

Hầu như những trường hợp phì đại tuyến vú sinh lý như thời kỳ dậy thì sẽ tự khỏi trong một vài năm mà không cần điều trị. Tuy nhiên nếu kích thước mô tuyến vú lớn hơn 5cm thì tương đối khó để trở về bình thường mà cần phải điều trị.

Nguyên tắc điều trị: trước khi điều trị cần xác định căn nguyên gây bệnh và điều trị ổn bệnh lý chính nếu có rồi mới điều trị phì đại tuyến vú.

Cần giải quyết sớm các rối loạn nội tiết ban đầu góp phần làm giảm sự phì đại tuyến vú. Những trường hợp phì đại tuyến vú không rõ nguyên nhân hoặc còn tồn tại sau điều trị nguyên nhân gốc thì mới cân nhắc điều trị nội khoa hay ngoại khoa.

4.1 Điều trị nội khoa

Thường là phương pháp điều trị đầu tay với những trường hợp phì đại tuyến vú. Các thuốc thường được sử dụng là:

• Nhóm thuốc ức chế aromatase như testolactone, dùng trong vòng 6 tháng, nếu không hiệu quả cần cân nhắc phẫu thuật
• Trường hợp phì đại tuyến vú do tăng nồng độ prolactin máu thì có thể dùng các thuốc hạ prolactin máu như : cabergoline,bromocriptine
• Các thuốc kháng estrogen như tamoxifene có tác dụng tốt, có hiệu quả trong khoảng 70% trường hợp. Dùng trong 3 tháng, nếu không hiệu quả thì cân nhắc can thiệp phẫu thuật
• Các thuốc tác dụng như testosterone như Danazol, làm ức chế tuyến yên chế tiết FSH và LH, làm giảm tổng hợp estrogen từ tinh hoàn

Hiện nay không có phác đồ điều trị nội khoa chuẩn về điều trị phì đại tuyến vú. Tuy nhiên theo kinh nghiệm, nghiên cứu từ các tổ chức nam khoa, y học giới tính trên thế giới đã ghi nhận những hiệu quả nhất định của điều trị nội khoa đối với phì đại tuyến vú. Tuy nhiên bệnh nhân không tự ý sử dụng các thuốc trên mà cần có sự hướng dẫn, chỉnh liều lượng phù hợp của bác sĩ chuyên khoa để tránh những tác dụng phụ nghiêm trọng có thể có.

4.2 Điều trị ngoại khoa

Phẫu thuật cắt u phì đại tuyến vú 

a) Phẫu thuật được chỉ định trong các trường hợp:

• Phì đại tuyến vú lớn hơn 5cm
• Điều trị nội khoa thất bại
• Sau điều trị ổn định bệnh lý căn nguyên gốc rễ mà tình trạng phì đại tuyến vú không giảm
• Do yếu tố thẩm mỹ
• Ảnh hưởng đến tâm lý hoặc chất lượng cuộc sống của bệnh nhân

b) Trước khi phẫu thuật, cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Cần khám để xác định kích thước tuyến vú và các bệnh lý căn nguyên
• Xác định tình trạng bệnh lý căn nguyên (nếu có) đã điều trị ổn định
• Giải thích tất các các nguy cơ về cuộc mổ cho bệnh nhân
• Cần làm tất cả các xét nghiệm cần thiết để phục vụ cho cuộc mổ
• Thông báo cho bác sĩ các loại thuốc hiện đang dùng và các bệnh lý đang mắc, đặc biệt là các bệnh lý về máu, tim mạch hoặc hô hấp, dị ứng để có sự chuẩn bị kỹ càng, an toàn cho cuộc mổ
• Tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không ăn uống khoảng 8 giờ trước phẫu thuật
• Ngủ nghỉ hợp lý, không nên quá lo lắng gây ảnh hưởng tâm lý khi vào phòng mổ

c) Sau mổ bao lâu thì có thể hoạt động trở lại bình thường?

• Sau khi hết tác dụng thuốc gây mê bệnh nhân có thể đi lại, hoạt động như bình thường
• Sau 3 ngày, bệnh nhân có thể xuất viện
• Sau mổ 1 ngày bệnh nhân có thể tắm bình thường
• Bệnh nhân có thể ăn uống hoàn toàn bình thường sau mổ

8. Địa chỉ điều trị u phì đại tuyến vú an toàn, uy tín

Phì đại tuyến vú là bệnh lý có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Mặc dù được cho là lành tính nhưng nam giới vẫn nên lưu ý rằng, bất kì một bệnh lý hay thủ thuật y tế nào cũng cần được điều trị và thực hiện tại những cơ sở y tế uy tín. Đặc biệt là trong phẫu thuật cắt u phì đại tuyến vú yêu cầu cao về trình độ chuyên môn của phẫu thuật viên và điều kiện phẫu thuật của cơ sở y tế. 

Một số bệnh viện đi đầu trong hoạt động điều trị phì đại tuyến vú tại Việt Nam hiện nay có thể kể đến như: bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Việt Bỉ, bệnh viện Việt Đức… Sở dĩ đây đều là những bệnh viện tuyến cuối cả nước, quy tụ rất nhiều các bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực.

Tiêu biểu là ThS. BSCKI Trần Quốc Khánh hiện đang là chuyên gia Nam học của bệnh viện Bạch Mai. Với hơn 10 năm kinh nghiệm học tập và làm việc chuyên sâu, ông đã điều trị  thành công rất nhiều ca bệnh Nam khoa trong đó có bệnh lý u phì đại tuyến vú cho các bệnh nhân từ mức độ đơn giản đến phức tạp. Vì vậy bác sĩ Trần Quốc Khánh luôn nhận được sự tín nhiệm từ mỗi bệnh nhân mà yêu quý đặt cho cái tên: “Bàn tay vàng của làng Nam khoa”.

ThS. BSCKI Trần Quốc Khánh - Chuyên gia Nam học Bệnh viện Bạch Mai

Để được tư vấn thêm về các bệnh lý nam khoa khác bởi chuyên gia Nam học của Phòng khám Ngoại khoa và Nam khoa Mega Med, quý khách có thể đặt lịch hẹn trực tiếp qua hotline 0987.869.115 của chúng tôi.

Thông tin liên lạc:

Địa chỉ:  354 Trường Chinh, P.Khương Thượng, Q.Đống Đa, Hà Nội.

Hotline: 0987 869 115